Automatisering in de Zorg: zo vang je personeelstekorten op

Zorgorganisaties zetten zich nu al schrap voor een explosieve vergrijzing: het aantal tachtigplussers gaat de komende twee decennia namelijk verdriedubbelen.¹ Dat gaat een behoorlijke uitdaging worden, want de sector kampt met personeelstekorten. Een complicerende factor is dat ook zorgprofessionals op een gegeven moment natuurlijk met pensioen gaan. Het goede nieuws: dankzij automatisering kan er meer gedaan worden door hetzelfde team. Dat hoeft bovendien helemaal niet ten koste te gaan van persoonlijke aandacht voor de cliënt of patiënt.

Hoe vaak hebben zorgprofessionals niet moeten horen dat ze dezelfde hoeveelheid werk moeten blijven doen – of zelfs meer – maar dan met een kleiner team? Een andere doorn in het oog is de toegenomen administratieve last. De tijd die daardoor opgeslokt wordt, had iedereen met hart voor de zorg liever anders ingezet: namelijk persoonlijke aandacht besteden aan patiënten en cliënten. Het is juist de IT die hierin het verschil kan maken.

De kassière zit ook nog steeds op haar plek

Eerlijk is eerlijk, er is enig wantrouwen tegenover automatisering. Dat is niet geheel ongegrond. Er zijn helaas voorbeelden van ontslagen nadat technologie de werkzaamheden hebben overgenomen. In veel organisaties wordt automatisering nu echter omarmd, zonder dat er fte’s verloren gaan. Die vriendelijke kassière zit bijvoorbeeld nog steeds op haar plek, ook nu er zelfscanners staan in de supermarkt. Een reden om die apparatuur daar neer te zetten: het wordt steeds lastiger om personeel te vinden. Voor de Zorg is dat niet anders. Naar verwachting is er tegen 2031 een tekort van 135.000 professionals.²

Misschien denk je bij IT in de Zorg aan spectaculaire en innovatieve toepassingen, bijvoorbeeld AI binnen ziekenhuizen, waar begrijpelijkerwijs veel media-aandacht voor is. Daarentegen zit een groot verschil ook juist vaak in kleine dingen. Denk aan een verpleegster die via haar smartphone of tablet snel de medische informatie leest over een nieuw patiënt. Na afloop stuurt ze een update. Dat kan ze gewoon ter plekke doen, met het gemak waarmee je een appje stuurt. Een groot voordeel: dan hoeft ze tegen het einde van de dag niet meer na te lopen bij wie ze allemaal is geweest en hoe dat ook alweer met die persoon zat. Die tijd kan ze mooi gebruiken om een andere cliënt te helpen.

Mens op de voorgrond, automatisering op de achtergrond

Wellicht vraag je je nu af: is het bovenstaande voorbeeld wel een geval van automatisering? Het is immers altijd nog een mens die de werkzaamheden uitvoert, hoewel een stuk tijdsefficiënter. Nou, op de achtergrond gebeurt er heel veel. Wat dacht je van het automatisch aanleveren van relevante gegevens vanuit een centrale database én het verwerken van updates over patiënten? Het aantal handmatige handelingen hiervoor beperken, scheelt al veel tijd én verlaagt de administratieve last. Dát is namelijk automatisering op zijn best: geen technologie die de mens vervangt, maar een soepele samenwerking tussen die twee.

Bovendien, als die verpleegster een werk-smartphone heeft waarmee ze haar werk gemakkelijker uit kan voeren, hebben haar collega’s dat ook. Al die apparaten moeten ingesteld, beheerd én beveiligd worden. Het gaat immers om privacygevoelige patiëntgegevens. Dat zijn bij uitstek processen die geautomatiseerd worden, want óók IT’ers zijn schaars op de arbeidsmarkt.

¹ WRR-Rapport nr. 104: Kiezen voor houdbare zorg. Mensen, middelen en maatschappelijk draagvlak, gepubliceerd op 15-09-2021.

² Onderzoek van ABF Research in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), aangehaald op https://nos.nl/artikel/2413851-onderzoek-tekort-aan-zorgpersoneel-op-lange-termijn-alleen-maar-groter